"Wat kunnen we doen om meer grip te krijgen op deze groep waar we zo mee stoeien, die zo veel maatschappelijke impact heeft?" Met deze vragen startte in 2019 een project om mensen met 'onbegrepen' gedrag te helpen en de enorme maatschappelijke kosten rondom hen, terug te dringen. Een persoonlijke aanpak bleek noodzakelijk: een eigen woning met intensieve begeleiding. Heiloo is sinds 17 mei twee van deze 'Skaeve huse' rijker.
Deze nieuwbouw 'Skaeve huse' staan op de Kanaalweg in Heiloo en de nieuwe bewoners trokken er deze week in. "Deze 1% groep is het topje van de ijsberg qua heftigheid in problematiek. Zij schommelen steeds tussen strafrecht en zorg in", vertelt Arjen Witteveen, programmamanager Veiligheidsregio Noord-Holland Noord. Het gaat om veelal daklozen die je niet middenin een woonwijk moet zetten; er is vaak sprake van psychische problemen en ze komen meermaals per jaar in aanraking met politie en justitie.
Al vijf jaar is Arjen bezig met het project rondom deze woningen, waarbij de Veiligheidsregio intensief samenwerkt met de gemeente Heiloo, het Leger des Heils en Kennemer Wonen. Uiteindelijk moeten er zo'n 17 van deze zogenaamde 'Skaeve huse' komen in de regio Alkmaar. "Mensen die hier komen te wonen zijn kwetsbaar, maar niet gevaarlijk, ze willen vooral met rust gelaten worden en accepteren wel hulp." (tekst loopt verder onder foto)
Skaeve Huse, hier in Amsterdam (2007) zijn al lange tijd deel van de landelijke aanpak rond mensen met onbegrepen gedrag (foto: HVO-Querido)Naast een hoop overlast, scheelt deze woonvorm de maatschappij ook een royale hoeveelheid kosten. De casus die Witteveen gebruikte om het financiële plaatje inzichtelijk te maken laat dit zien: een verwarde man uit de regio Alkmaar/Heiloo kreeg in 2023 een solitaire woning op een GGZ-terrein. Waar hij de maatschappij daarvoor ruim 500.000 per jaar kostte, zit dat nu op bijna 150.000 euro. "De politiekosten alleen al gaan van twee ton per jaar naar praktisch nul euro." De vraag blijft wel of de kosten ook zo terugdringen voor personen die niet op het terrein van een GGZ instelling wonen.
Een edelmoedig project, maar ondertussen ligt de woningmarkt nog aardig op z'n gat. Woningen voor zo'n kleine groep mensen, terwijl er zo veel woningzoekenden zijn die wél kunnen meedraaien in de maatschappij en staan te springen om een huisje. Hoe valt dat met elkaar te rijmen, vroeg Streekstad Centraal zich af. "Ja, het is een klein plukje, maar wel een met een enorme maatschappelijke impact", legt Witteveen uit. "Deze mensen staan ingeschreven, ze krijgen geen voorrang en betalen gewoon huur. En degenen die nu op de 'verkeerde' plek wonen, laten weer een huis achter voor iemand anders." (tekst loopt verder onder foto)
De bewoners van de huizen in Heiloo kunnen de zorginstelling 24 uur per dag bereiken en als ze zich niet aan de afspraken houden, kunnen ze uit hun woning worden gezet (foto: aangeleverd)"We willen dat dit slaagt", zegt de programmamanager. Niet elk verward persoon met een strafblad is dan ook geschikt voor deze constructie. "Ze moeten het aankunnen en zich erg conformeren aan de afspraken die we maken. Eén van de bewoners van de huizen in Heiloo woonde eerst solitair bij een instelling. En omdat dit zo goed ging, kan hij doorstromen naar de Kanaalweg en is er bij de instelling weer een plekje vrij." Of het op deze nieuwe plek nog beter zal gaan, moet de tijd nog leren.
'Skaeve Huse' is een term uit Denemarken, wat scheve huizen betekent. Ondanks de inspanningen van lokale overheden, zorginstanties en de Veiligheidsregio is het aantal meldingen over mensen met onbegrepen gedrag in de regio Noord-Holland Noord nog niet afgenomen, schrijft de Veiligheidsregio. Verwarde mensen komen vaak tussen wal en schip terecht, net zoals Willem die van de Karperton sprong. Vanuit de behoefte aan actie en om escalatie te voorkomen, is het project gestart.
