Het is alsof je even terug in de tijd stapt: "een betonnen teletijdmachine", lacht Mark Alphenaar van het Regionaal Archief Alkmaar. Alphenaar geeft, in het kader van een inventarisatie van Koude Oorlog-erfgoed in Alkmaar en omgeving, mediapartner NH Nieuws een rondleiding in een nucleaire bunker.
"Je voelt in deze bunker nog de spanning van de Koude Oorlog." De bunker werd in 1971 als 'nucleair chemisch onderkomen' aan de Ringweg gebouwd. Zo'n veertig tot zestig man kon er terecht. "Het is ooit gebouwd om het landelijke telefoonverkeer in stand te houden als de oorlog uit zou breken. Er waren directe lijnen met andere bunkers en de overheid." De bunker is nooit echt gebruikt maar medewerkers van de PTT hielden tot het eind van de vorige eeuw wel oefeningen. De oude telefooncentrale, nu een gebouw waar veel kleine bedrijfjes zitten, is een van de vier plekken in Alkmaar waar een atoombunker is gebouwd. Als we de trappen afdalen naar de kelder komen we bij een deur terecht die niet zou misstaan in een groot bankgebouw. Als we die doorkomen zijn we in de bunker. Die blijkt nog groter dan gedacht.
De reden van de rondleiding is de zoektocht van de gemeente Alkmaar naar verhalen van de Koude Oorlog. Want hoewel de spanningen tussen Oost en West nooit tot een climax zijn gekomen zijn er naast deze bunker nog een hoop verhalen te vertellen over deze tijd. De kennis verdwijnt van deze enerverende periode uit de geschiedenis verdwijnt en dat is volgens Alphenaar zonde. "Het is belangrijk dat ook deze geschiedenis bewaard blijft." Er wordt daarom vanavond bij het Regionaal Archief Alkmaar een bijeenkomst georganiseerd. Het project wordt dan toegelicht en er worden twee lezingen gegeven. Wie nog verhalen heeft is welkom om dat te delen. "We hopen op foto's, documenten misschien bepaalde objecten maar ook op verhalen van mensen die bij de bouw of de sloop van de bunkers betrokken waren. Dat soort verhalen vind je niet in de archieven terug."
In de bunker onder de telefooncentrale is ook te zien dat veel apparatuur en spullen al weggehaald is. Twee rode fietsen op een stellage in het midden van een kamer geven een surrealistisch beeld. Hoewel het lijkt alsof ze gebruikt werden om de conditie op peil te houden als je voor langere tijd onder de grond zit, is dat niet het geval. "Als de stroom uitviel dan kon je op deze manier stroom opwekken. Maar het is ook goed voor de conditie."
De Koude Oorlog-avond zal vanavond plaatsvinden, vrije inloop vanaf 19:00 tot 22:00 uur in het Regionaal Archief Alkmaar, Bergerweg 1.
