Een samenloop van omstandigheden, maar de rol van de mens was waarschijnlijk toch wat groter dan eerder gedacht. Bij de zoektocht naar de oorzaak van het afkalven van de honderden eilandjes in het Oosterdelgebied waren de woelrat en rivierkreeft wel medeplichtig, maar niet de hoofdschuldige.
De belangrijkste factor bij het verval van de oevers in het Oosterdel lijkt het gebruik van pesticiden te zijn geweest. Nu dat duidelijk is, is er mogelijk ook een aanpak die werkt om de honderden cultuurhistorische eilandjes in het Oosterdelgebied te redden.
Het tachtig hectare grote natuurgebied met 250 eilandjes is het laatste stukje dat overgebleven is van het 'Rijk der Duizend Eilanden'. De eilandjes worden al eeuwen benut voor tuinbouw. Maar het afkalven van de oevers is al jaren een probleem. Grote gaten in kale, steile oevers ontsieren tientallen kilometers walkant. Een op de drie eilanden wordt steeds kleiner. (tekst gaat verder onder de foto)
Een op de drie eilanden in het Oosterdelgebied heeft te lijden onder afkalving. De rol van het gebruik van pesticiden in het verleden blijkt veel groter dan eerder gedacht. (archieffoto: gemeente Langedijk)Jarenlang werd gezocht naar een verklaring. Die werd aanvankelijk gevonden bij de uitheemse rivierkreeften en te hard varen. Daarna ging de beschuldigende vinger richting de woelrat. "Uit recent onderzoek blijkt dat het een samenloop van omstandigheden is. Het vroegere gebruik van pesticiden is een heel belangrijke factor", zo vertelt voorzitter Catharinus Jelsma van stichting Veldzorg Oosterdel tegen NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal.
Het Oosterdelgebied is eigendom van Staatsbosbeheer. Die krijgt bij het beheer van het cultuurhistorische landschap hulp van ongeveer tachtig vrijwilligers van stichting Veldzorg. Beide partijen hebben de afgelopen jaren samen met de gemeente, het waterschap en Museum Broeker Veiling gezocht naar een oplossing om de eilanden te redden. Dat reddingsplan is er nu eindelijk.
Doordat er in het Oosterdel geen gif meer wordt gespoten, krijgt riet langs de walkanten weer een kans. "Met die gewasbeschermingsmiddelen ging alles dood. Niet alleen op de akker zelf, maar ook aan de slootkanten waardoor riet niet kon groeien. Die schade gaan we nu herstellen en het gebied weer toekomstbestendig maken." (tekst gaat verder onder de foto)
De woelrat is medeplichtig aan de schade aan de eilanden, maar wordt niet langer gezien als de hoofdschuldige. (foto: Peter Trimming - CC BY 2.0)"Dat betekent dat we ruim twintig kilometer oever gaan aanpakken, zodat de afkalving stopt. Dat doen we door 'wiepen' langs de kanten te plaatsen, dat zijn wilgenmatten. Daarmee hebben we eerder getest en dat werkt heel goed."
Daarnaast worden natuurvriendelijke oevers aangelegd; walkanten die geleidelijk aflopen naar het water. "En we gaan riet planten. Riet geeft stabiliteit aan de oevers, maar werkt ook zuiverend, waardoor de waterkwaliteit zal verbeteren. Dat is ook een heel belangrijke doelstelling van het plan."
Het reddingsplan wordt momenteel verder uitgewerkt. De uitvoering neemt enkele jaren in beslag. De gemeente en het waterschap nemen de kosten van het project voor hun rekening.
