Geheime kaarten, kruiken met rum en zwarte vlaggen. Piraten prikkelen de fantasie. Ze komen voor in boeken, televisieseries en films, maar hebben ook echt bestaan. Honderden jaren geleden maakten ze de dienst uit op menig zee. Maar ook in Alkmaar liep zo'n zeerover rond: IJsbrand Nobel. "Hij was een van de meest beruchte piraten. Je zou kunnen zeggen dat hij de Willem Holleeder van de zeventiende eeuw was", vertelt schrijver Sjoerd van Berkel.
NH, mediapartner van Streekstad Centraal, maakt met de docent Nederlands een wandeling. "IJsbrand Nobel was een doodnormale Alkmaarder die woonde aan het Verdronkenoord, totdat de criminaliteit lonkte", legt de schrijver uit. De meeste mensen weten dat Alkmaar een belangrijke handelsstad was, maar niet iedereen weet ook dat er piraten hebben rondgelopen in de kaasstad. Volgens Van Berkel was Nobel de meest beruchte piraat van Alkmaar en omgeving. "De Spanjaarden betaalden Nederlandse criminelen in die tijd om op rooftocht te gaan om de vijand, Holland, dwars te zitten. Nobel sloot zich als piraat aan bij de Duinkerker kapers." (tekst gaat verder onder de foto)
Het woonhuis van IJsbrand Nobel in Alkmaar (foto: NH Media)Het was de tijd van bekende piraten als Jacob van de Walle en Claes Compaen. Het doel was schepen veroveren en met de bijbehorende handel aan de haal te gaan. De kapers hadden grote successen, maar na enkele rooftochten wilde Nobel een grotere slag slaan. "Dit is waar Nobel terechtkwam om landheer Bardes te kidnappen", zegt Van Berkel. Hij staat voor de Cultuurkoepel van Heiloo. Honderden jaren geleden stond daar Kasteel Ypenstein. Enkele restanten doen nog denken aan het slot van weleer. (tekst gaat verder onder de foto)
Schrijver Sjoerd van Berkel bij een van de restanten van slot Ypestein in Heiloo. (foto: NH Media)Het lukte Nobel en zijn maten om het kasteel binnen te dringen. "Het was er heel donker en verlaten. Hij kwam er heel gauw achter dat Bardes niet thuis was", vertelt de Alkmaarse docent. "En hij had het kunnen weten. Want het was een buiten, en daar zit je alleen in de zomer. Niet op 2 oktober."
Maar piraat IJsbrand Nobel geeft niet op. Hij verlegt zijn blik naar een nabijgelegen boerderij. Die kidnap mislukt. Nobel wordt in de kraag gevat en naar Den Haag gebracht. "Hij is veroordeeld en werd opgehangen."
Van Berkel deed uitgebreid onderzoek naar de piraat. Hij kwam terecht bij het Nationaal Archief in Den Haag en vond de oorspronkelijke documenten over het leven van IJsbrand Nobel. Het boek is inmiddels klaar. Of hij zelf een piraat zou willen worden? "Dat lijkt me geen goed idee", reageert hij. "De kans dat je gepakt wordt of omkomt is best groot. Dus nee, ik blijf liever aan de wal."
