Egmonds monument voor oorlogsvliegers moet er echt komen: “Nog voor de zomer”

Een eerbetoon. Waardig en niet te missen. Dat verdienen 25.000 oorlogsvliegers, die in de Tweede Wereldoorlog vermist raakten. Egmonder Martijn Visser wil daar een monument voor oprichten in zijn dorp. "Een monument voor de mensen die hun leven verloren boven de Noordzee en nooit gevonden zijn. Voor hen bestaat zo'n plek niet."

Sinds dit voorjaar is de Stichting Egmond '40-'45 al fondsen aan het werven voor het internationale monument dat op de noordelijke boulevard van het kustdorp, vlak bij de vuurtoren, moet komen te staan. LOST heet het: Lost Over Sea Tribute. Voor het oorlogsmonument is 72.000 euro nodig. "Op dit moment staat de teller op 52.000 euro", vertelt Martijn Visser van de stichting, "Er moet dus nog wel wat bij", zegt Martijn tegen mediapartner NH.

Aanleiding voor het monument is de vondst van de restanten van een bommenwerper in Camperduin. Onderdelen daarvan spoelden aan na de storm Eunice in 2022. "We weten negentig procent zeker om welk vliegtuig het gaat, en kwamen ook in contact met nabestaanden van de bemanning. Die opperden een herdenkingsplek te maken." Daarna is het balletje gaan rollen. "Want boven zee zijn wel 25.000 vliegers nog altijd vermist. Zij verdienen een plek. Die geven wij ze met dit monument. Gek genoeg was dat er nog niet. Wel voor de Waddenzee en het IJsselmeer. Niet voor de Noordzee", legt Martijn uit, terwijl hij voor een foto poseert naast de maquette van het monument. (tekst gaat door onder de foto)



"Daarnaast speelde Egmond aan Zee een bijzondere rol tijdens WOII door de 'gap' (een gat in de luchtafweer van de nazi's, red.) waardoor geallieerde vliegers via deze route naar Duitsland vlogen. Overal lag de Atlantikwall, vol met geschut. Maar hier was het veel minder. In Castricum en Bergen stonden radartorens die zwaar bewaakt werden. Egmond lag er een beetje tussenin. En onze vuurtoren Jan van Speijk werd, ondanks dat het licht gedoofd was, ook gebruikt als baken door vliegers. We willen straks het verhaal van de 'gap' én de vele vermisten hier gaan vertellen."

"En we hebben vanaf het begin als stichting gezegd: het moet ook voor vermiste Duitse vliegtuigbemanningen zijn. We willen ze na 78 jaar gezamenlijk herdenken. Daarmee gooiden we ook een beetje de knuppel in het hoenderhok, maar de negatieve reacties zijn op minder dan één hand te tellen." De vele Duitse toeristen die Egmond bezoeken, vinden het initiatief volgens Martijn Visser ook heel bijzonder. "Van applaus tot tranen krijgen we als we het verhaal vertellen en onze film laten zien van het monument in ons Bunkermuseum." (tekst gaat door onder de foto)



"Velen van hen hebben het nog steeds moeilijk met het oorlogsverleden van hun land, vertellen ze ons." Helemaal uniek is zo'n gezamenlijke herdenkingsplek niet. "Er zijn in Drenthe en Overijssel al 'inclusieve' monumenten." Het monument in Egmond krijgt de vorm van een doorzichtige zuil waarin Amerikaanse, Britse en Duitse identiteitsplaatjes uit de lucht vallen, een vliegenier vormen en dan naar de zeebodem zakken. "En het wordt hier op handen gedragen", zegt hij.

"Mensen kennen het verhaal, vragen ons wanneer het er komt en we hebben ook een hoop dorpsbewoners die ons geld doneren." Dat geld is de laatste hobbel die de stichting te nemen heeft. "De plek, de vergunning en het ontwerp is rond. Nu alleen de financiering nog." Er is nog 20.000 euro nodig. "We hebben al een aantal grote sponsoren uit het dorp en de regio, en er staan nog een hoop lijntjes uit naar fondsen, ambassades en stichtingen. Maar ook kleine donaties kunnen we goed gebruiken. We hebben uiteindelijk 500 identiteitsplaatjes nodig. Die kosten 15 euro per stuk. Je kan ook een zo'n dog tag sponsoren."

"Daarnaast zijn we aankomende zondag, kerstavond, vanaf 17.00 uur bij het verlichten van de oorlogsgraven op de begraafplaats in Bergen. Daar liggen ook vliegers van wie de collega's nog altijd vermist zijn. We vertellen daar kort wat over het monument en hopen er sponsoren te vinden. We hopen dat het monument binnen een half jaar gerealiseerd is. Dat moet lukken."