Uit grootschalig Nederlands onderzoek, waar het Noordwest ziekenhuis aan mee heeft gewerkt, blijkt dat een echo een betrouwbare eerste stap is in onderzoek bij lokale borstklachten als een knobbeltje of pijnlijke plek. Het onderzoek werd gecoördineerd vanuit het Radboudumc. Radioloog en hoofdonderzoeker Linda Appelman: "Vier op de vijf vrouwen kunnen we direct gerust stellen, omdat ze geen borstkanker hebben."
Noordwest-radioloog Shirley Go werkte mee aan het onderzoek: "Jaarlijks komen in Nederland 70.000 vrouwen in het ziekenhuis met een knobbeltje of zwelling in de borst. Volgens de richtlijn krijgen zij nu als eerste onderzoek een mammogram, een röntgenfoto van de borst. Vrouwen ervaren dat onderzoek vaak als belastend, omdat de borsten worden samengedrukt", laat Go weten op op nwz.nl. Bovendien is röntgen allesbehalve feilloos. "Meestal geeft dit mammogram nog onvoldoende uitsluitsel over de aard van de afwijking en wordt er alsnog een aanvullende echo gedaan om tot een diagnose te komen."
In dit onderzoek is bij 2.000 vrouwen met lokale borstklachten de volgorde van beeldvorming omgedraaid: eerst echo, dan mammografie. Alleen gespecialiseerde borstradiologen voerden deze echo’s uit, in het Radboudumc in Nijmegen, NWZ in Alkmaar en het St. Antonius in Nieuwegein.
Uit de studie blijkt dat de echo heel betrouwbaar is: de techniek kan borstkanker uitsluiten met 99,8 procent zekerheid. Zo'n 80 procent van de vrouwen kon al tijdens de echo gerustgesteld worden, omdat er sprake was van een goedaardige bevinding, zoals bijvoorbeeld een cyste. Bij de overige 20 procent wees vervolgonderzoek met een mammogram uit dat ongeveer de helft een bepaalde vorm van borstkanker had. Verder is een echo niet belastend, en kan de radioloog direct uitleg geven.
De vraag is of de echo het mammogram bij klachten helemaal kan vervangen. Linda Appelman "Ik denk dat de aard van de klacht, de echobeelden, de leeftijd en eventuele deelname aan het bevolkingsonderzoek belangrijke factoren zijn bij de afweging om alsnog een mammogram te maken. In veel gevallen zal het niet nodig zijn. Een mammogram heeft vooral meerwaarde bij borstkankerscreening en wanneer een arts de borsten allebei helemaal wil bekijken bij verdenking op borstkanker."
Er zijn niet alleen maar voordelen: beide borsten helemaal echoën is niet werkzaam en voldoende betrouwbaar. Bij 0,4 procent van de vrouwen in de studie werd bij het opvolgende mammogram toch (een voorstadium van) borstkanker geconstateerd op een andere plek dan waar de klacht zat.
Shirley Go sluit af: "Het zou geweldig zijn als we kunnen vastleggen dat we bij een bepaalde groep patiënten ‘veilig’ het mammogram achterwege kunnen laten."
