Wie had ooit van Maria van Nesse gehoord als haar huishoudboek niet was ontdekt? Door de vondst is de rijke ongehuwde Alkmaarse opeens 'springlevend'. In haar kasboek schreef ze op aan wie, hoeveel en waarom ze geld uitgeeft én maakte vele extra notities die ze wilde onthouden. "Hierdoor heb je opeens een compleet beeld van de hele middenstand in Alkmaar in het begin van de 17e eeuw."
"Het is een gouden vondst", vindt Christi Klinkert, conservator van het Stedelijk Museum Alkmaar. Daar wordt op dit moment een tentoonstelling ingericht over Maria van Nesse (1588-1650). "We weten niet zoveel van vrouwen uit die tijd. Zij werden niet zo goed gedocumenteerd als mannen. Maar door haar boek weten we nu hoe iets precies ging. Ze geeft ons heel veel details."
Het zogenoemde 'memorieboek' werd in 2019 in een Belgisch familiearchief gevonden door onderzoeker Robbert Jan van der Maal. Van Nesse hield er haar uitgaven in bij van 1623 tot 1646. Toen zij stierf was haar vermogen zo'n 70.000 gulden (800.000 euro nu).
Maria van Nesse was dus rijk, door geërfd geld. Daarnaast was ze katholiek in een tijd dat dat niet in het openbaar mocht, én ze bleef vrijgezel. Ze was uniek in haar tijd, stelt kunsthistoricus Judith Noorman van de Universiteit van Amsterdam. Samen met Van der Maal doken ze in haar leven en schreven een boek over de Alkmaarse dat de basis is voor de expositie in het museum. "Van een vondst als deze bron kun je alleen maar dromen", vertelt Noorman aan mediapartner NH Nieuws. "Haar kostuums en juwelen, schilderijen en religieuze kunst en schenkingen aan de kerk; de details waarmee ze haar kunstaankopen beschreef, is ongekend."
Vrijwilligers van het Regionaal Archief Alkmaar hebben de tweehonderd pagina's van het memorieboek uitgeschreven en voorzien van een verklarende woordenlijst. De tentoonstelling over Maria van Nesse in het Alkmaarse museum is vanaf vrijdag te zien.
