Herdenking capitulatie Japan: Indische en Molukse bezoekers houden verleden in leven

'Opdat wij niet zullen vergeten'. Vele mensen kwamen vrijdagmiddag naar Park Oosterhout voor de tweede Alkmaarse - of eigenlijk regionale - herdenking van 15 augustus 1945, de capitulatie van Japan. Pas toen kwam er voor een aantal overzeese gebieden van Nederland een einde aan de Tweede Wereldoorlog. De verwerking van wat er tijdens de oorlog gebeurde is voor de nodige Indische en Molukse mensen nog altijd lastig.

Na een muzikaal intro verwelkomt organisator Audrey Chin iedereen. "Vandaag herdenken we álle slachtoffers van de oorlog, en van de bezetting van het voormalig Nederlands Indië. Omdat het 80 jaar geleden is, zullen er dit jaar voor het eerst door heel het land nasi bungkus maaltijden worden uitgedeeld. Wij vragen iedereen dan ook om na de ceremonie mee te gaan, met elkaar in gesprek te gaan, en elkaar de verhalen te blijven vertellen." (tekst gaat verder onder de foto)



Locoburgemeester Christian Schouten echoot die laatste woorden, sinds de eerste herdenking vorig jaar, een stuk wijzer over de Indische en Molukse cultuur. Ook over het 'Indisch zwijgen' over de oorlogstijd en de ontheemding. Te pijnlijk, druk bezig met het nieuwe bestaan, misschien te bescheiden tussen de Nederlanders met hun eigen ellende. Dikwijls bleven ook de mooie herinneringen verborgen.

Veel aandacht was er ook niet voor het Indische leed, leerde Schouten: "Te lang was er onvoldoende ruimte voor de verhalen van Indische Nederlanders, Molukkers, en anderen die deel uitmaakten van het toenmalig Nederlands Indië. Te vaak werd hun geschiedenis weggeschreven tot een voetnoot en dat gaat nu gelukkig anders."

De 24-jarige Yasmin Diktas begon vijf jaar geleden met haar dansopleiding en zag toen de voorstelling Asian Celebration. "De tranen liepen over wangen, en het bleef maar stromen. Dat is het moment waarop ik voelde dat er een connectie ligt met mijn verleden, en dat ik mij afvroeg wat Indisch zijn precies is, waarom ik er zó weinig van wist en waarom ik oma hierin herkende." (tekst gaat verder onder de foto)



Yasmin dook in haar familieverleden, de Indische cultuur en de taal. Het houdt haar dagelijks bezig. Gelukkig kan ze terecht bij haar opa. "De overgrootouders van mijn overgrootouders, zo ver terug ben ik gegaan. En ik wil nog meer weten." Ook leerde ze de Javaanse hofdans. "Ik wilde dichter bij oma komen." Ze werd zowaar gevraagd voor de show die haar zo inspireerde. "Ik mocht dansen op de verhalen van mijn voorouders, en ik voelde elke seconde op het podium en tijdens de repetities de aanwezigheid van mijn oma en mijn overgrootoma's. En ik leerde ook dat het oproepen van mijn moederlijn, voordat ik het podium op stap helpt."

Muzikale artiest Jane de la Fosse spreekt daarna over herdenken, loslaten maar wel erkennen, hoe pijnlijk ook. Ook zij liep tegen het Indisch zwijgen van haar ouders op. Ze werd wijzer, maar beperkt. "Vragen van hun kinderen bleven onbeantwoord, waarom in veel families onnodige afstand tussen de generaties ontstond."

"In de stilte maken we ruimte voor iets dat grote lijkt dan onszelf, om contact te maken met ons innerlijk, met wie we werkelijk zijn", zegt ze. "Eén keer per jaar zoeken we gezamenlijk die stilte op. Dan gunnen we het onszelf om ons verbonden te voelen." (tekst gaat verder onder de foto)



De ceremonie wordt afgesloten met de taptoe, stilte en het leggen van zonnebloemen bij een tijdelijk monument. Langzamerhand verandert de plechtige stemming in gezelligheid. Audrey Chin moet lachen als we de eerste editie oprakelen. "We hebben nu iets meer geprofessionaliseerd. We hebben geleerd van onze fouten", zegt ze tegen Streekstad Centraal. Er wordt ook alvast gedacht aan budget voor een overkapping. "Er zal zeker een keer slecht weer zijn."

De realisatie van een Indisch Monument vordert. "We zitten te denken aan een veiling of een benefietgala of zoiets. Er zijn steeds meer mensen die ons willen helpen." Ook verkopen ze een klein pakketje met onder andere een waaier. "Maar hoeveel we ook organiseren, die 75.000 euro gaan we niet bij elkaar krijgen." Gelukkig heeft Schouten namens het college een bijdrage beloofd. (tekst gaat verder onder de foto)



Een adviesgroep met diverse partijen, waaronder de gemeente, werkt aan de plannen voor het monument. Mogelijk zal het Jantje Beton kunstwerk bij de herdenkingsplaats ervoor verhuizen. Op 1 september brengt de groep advies uit. "Het ziet er allemaal heel positief uit. Het monument gaat er komen. Ik weet het gewoon."

Meer weten over het monument? Ga dan naar tropenvriendenalkmaar.nl.