Marie van Reenen stichtte Bergen aan Zee: “Eén iemand kan het verschil maken”

Van vrouwen zijn (veel) minder borstbeelden dan van mannen. maar één van die vrouwelijke borstbeelden staat al sinds 1926 in Bergen aan Zee. Het is een bronzen borstbeeld van Maria van Reenen-Völler. Een jaar na haar dood werd dat geplaatst in een plantsoentje naast de Parkweg, aan de voet van hotel Nassau Bergen.

Deze week begon een herdenkingsjaar. Een speciaal comité heeft dat voor de inspirerende vrouw georganiseerd. Ze mag volgens velen de reden worden genoemd dat de badplaats er is. De biografie van Bergenaar René van der Heijden die later dit jaar over haar verschijnt, krijgt niet voor niets de titel: 'De tsarina van Bergen aan Zee.'

De aftrap van dat herdenkingsjaar was woensdag - op haar geboortedag - met de onthulling van enkele informatieve fotoborden bij haar borstbeeld. De krachtige burgemeestersvrouw - ze was echtgenote van de Heer van Bergen, Jacob van Reenen - stond aan de basis van Bergen aan Zee en de ontwikkeling van Bergen als kunstenaarsdorp. Honderd jaar na haar overlijden wordt ze geëerd met een lezing, een boek, tentoonstellingen, excursies en een herdenkingsdienst. (tekst loopt door onder de foto)



Tijdens de openingsceremonie spraken diverse betrokkenen over het blijvende erfgoed van Marie van Reenen. Iwan Lawerman, voorzitter van de dorpsraad Bergen aan Zee, had het met bewondering over haar: “Zonder Marie van Reenen zou Bergen aan Zee überhaupt niet bestaan hebben. Ze had een idee en voerde het uit. Een toonbeeld van daadkracht, waar we vandaag de dag nog steeds inspiratie uit kunnen halen.”

Ook Jaap Stroomer, een nazaat van een van de eerste bewoners van Bergen aan Zee, onderstreepte haar invloed: “Marie was niet alleen een visionair, maar ook een doener. Ze heeft niet gewacht tot anderen iets ondernamen; ze pakte het zelf op en zorgde ervoor dat haar dromen realiteit werden.” (tekst loopt door onder de foto)



Marie van Reenen was een pionier. Ze tekende voor de aanleg van de Zeeweg, die Bergen aan Zee aansloot op de rest van Nederland, en wist zelfs de Nederlandse Spoorwegen te overtuigen om de Bello-tram door te laten rijden naar het gehucht aan de kust; een enorme prestatie in die tijd. Ze werkte samen met beroemde landschapsarchitecten zoals Leonard Springer om Bergen en omgeving een esthetisch en functioneel karakter te geven.

Daarnaast was ze de drijvende kracht achter de oprichting van het gemeentelijk museum Sterkenhuis en zette ze Bergen op de kaart als kunstenaarsdorp. Haar invloed is nog steeds zichtbaar in de structuren en instellingen die ze achterliet. (tekst loopt door onder de foto)



Het comité dat dit herdenkingsjaar organiseert, heeft een uitgebreid programma samengesteld. Ook de nazaten van Marie zijn daarbij nauw betrokken. Valti Wiebenga-van Reenen, haar achterkleindochter, onthulde het eerste fotobord en sprak namens de familie: “We zijn trots op wat Marie heeft betekend voor Bergen en Bergen aan Zee. Haar nalatenschap leeft voort, en het is prachtig om te zien dat zoveel mensen haar nog steeds waarderen en herinneren.” (tekst loopt door onder de foto)



Een van Marie’s meest bijzondere initiatieven was de bouw van het Vredeskerkje in Bergen aan Zee, een kerk die niet gebonden is aan een specifieke geloofsovertuiging. Het idee van een “kerk voor allen” was revolutionair in haar tijd en weerspiegelt haar vooruitstrevende denken. Dit kerkje is nog steeds in gebruik voor diensten, lezingen en culturele evenementen.

Volgens Joop Bekius, voorzitter van het herdenkingscomité, heeft Marie’s visie nog altijd impact: “In een tijd waarin inclusiviteit nog geen gangbaar begrip was, bouwde Marie een plek waar iedereen welkom was. Vandaag de dag blijft dat een waardevolle erfenis.” (tekst loopt door onder de foto)



Het leven en werk van Marie van Reenen-Völter laten volgens het comité zien hoe een enkele persoon het verschil kan maken: "Haar vermogen om te dromen en die dromen om te zetten in realiteit heeft Bergen aan Zee gevormd tot wat het vandaag is."

Het comité wil met het herdenkingsjaar haar prestaties belichten en inspiratie bieden met haar levenswerk. Ter afsluiting van de middag klonk een oproep om in haar voetsporen te treden: “Als je een idee hebt, ga het gewoon doen. Laat Marie’s daadkracht een voorbeeld zijn voor ons allemaal.” (tekst loopt door onder de foto)



Jochem van Eeghen, het oudste achterkleinkind van Jacob en Maria van Reenen, neemt die boodschap mee als hij de slotceremonie verlaat. Bij het hek van het kerkje kijkt nog eens om. "Ik denk dat mijn overgrootmoeder ook wel iets tegendraads in zich had. Dat ze tegen de stroom van de tijd in dingen deed. Dat bevalt me heel erg."

Hij verzucht voordat hij vertrekt: "De diepere gedachte van dit kerkje vind nog steeds heel modern: een kerkje voor alle geloven. Een bijdrage aan een betere wereld na de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Het treurige is natuurlijk dat het de wereld nog weinig veranderd heeft."