Landelijk is een trend zichtbaar waarbij het aantal mensen met een overheidsschuld daalt, terwijl het totaalbedrag aan overheidsschulden toeneemt, blijkt uit cijfers van het CBS. Ook in Alkmaar, Dijk en Waard, Bergen, Heiloo en Castricum is deze trend zichtbaar.
In Alkmaar is afgelopen twee jaar het aantal mensen met schulden bij overheidsinstanties met twee procent gedaald naar ruim twaalfduizend, oftewel één op de zeven. Tegelijkertijd is het totale bedrag dat die Alkmaarders aan overheidsinstanties schuldig zijn gestegen. In de gemeenten Bergen, Dijk en Waard, Castricum en Heiloo speelt hetzelfde.
In al deze gemeenten daalde tussen 2022 en 2024 het percentage mensen met overheidsschulden met ongeveer anderhalf tot twee procent. In Bergen was de daling het grootst met 2,2%, in Castricum het laagst met 1,4%. Onder overheidsschulden vallen schulden bij de Belastingdienst, Dienst Toeslagen, CAK, CJIB, DUO, SVB en UWV.
Wat verder opvalt aan de cijfers is dat Alkmaar met 13,4% procent meer mensen met overheidsschulden telt dan Dijk en Waard (11,6%), Castricum (13%), Heiloo (10%) en Bergen (11,1%).
Om de cijfers te verklaren, sprak Streekstad Centraal met bijzonder hoogleraar schuldenproblematiek Nadja Jungmann. "Het lijkt erop dat de stijgende lonen ten grondslag liggen aan de daling van het aantal personen met overheidsschulden", zegt Jungmann. "De mensen met kleine schulden konden die aflossen door de stijging van de lonen, waardoor het aantal mensen met overheidsschulden is afgenomen."
Dat het bedrag aan overheidsschulden in de regio juist is toegenomen in 2024 ten opzichte van 2022, ligt voornamelijk aan het incassostelsel van de overheid, stelt Jungmann. "Die is zo ingericht dat mensen die hun schulden niet tijdig terug kunnen betalen een nog hoger schuldenpakket krijgen, en dat kan snel oplopen. Dus bij mensen die al in de schulden zaten en die niet tijdig kunnen aflossen, stijgen de schulden enorm", verklaart Jungmann.
Om mensen met schulden te helpen, bestaat onder andere gemeentelijke schuldhulpverlening. Jungmann ziet dat gemeenten meer kunnen doen om de drempel te verlagen om gebruik te maken van die schuldhulp. "Onder mensen met schulden bestaat vaak schaamte over die schulden en soms ook wantrouwen richting de overheid. Bovendien vindt een deel van de mensen de voorwaarden om gebruik te mogen maken van gemeentelijke schuldhulpverlening te hoog. Ik denk dat gemeenten er goed aan zouden doen om meer vindplaatsen te creëren voor schuldhulp, zoals in het buurtcentrum of bij de huisarts. Op die manier kunnen mensen in een vertrouwde omgeving praten over hun schulden. Dat maakt de stap naar hulp makkelijker."
