"Snel ingrijpen is noodzakelijk." Jiske Pardieck van GGD Hollands Noorden wijst op de populariteit van vapen onder de jeugd. Binnen de wijde regio vapen de jongeren in gemeenten Alkmaar, Schagen en Enkhuizen het meeste. De GGD zet in op voorlichting en preventie. "Je hoort zelfs dat er ook op basisscholen in groep 7 en 8 wordt gevapet."
Veel jongeren weten onderhand wel dat e-sigaret roken ongezond is. Toch is onder hen het gebruik sinds 2019 verviervoudigd. Dat blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 van GGD HN en het RIVM. Eén op de drie heeft het wel eens geprobeerd. In gemeenten Alkmaar en Schagen vapet iets meer dan 11 procent van de middelbare scholieren. Bergen en Heiloo volgen met rond de 9 procent, en Dijk en Waard met ruim 7 procent. In Castricum rookt 6 procent van de jongeren wekelijks. Overigens zijn er ook weer meer jongeren die gewone sigaretten roken.
"Zorgelijk", zegt Jiske Pardieck tegen NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal. Zij is adviseur middelenpreventie bij GGD HN en houdt zich onder andere bezig bezig met voorlichting op scholen. "Vapen is een opstapje geworden naar het roken van 'gewone' sigaretten. Een verslaafd brein snakt naar nicotine en dan maakt het niet uit hoe ze het binnenkrijgen." (tekst gaat verder onder de afbeelding)
Tabakexpert Esther Croes van het Trimbos Instituut stelt dat vapen schadelijk is voor de ontwikkeling van jonge hersenen en tot problemen met concentratie kan leiden. "Op korte termijn kunnen vapes zelfs een nicotinevergiftiging veroorzaken. Ze worden hierdoor duizelig, misselijk of kunnen een epileptische aanval krijgen. In één vape zit net zo veel nicotine als in een heel pakje sigaretten, soms zelfs meer."
"Elke jongere die voor het eerst een normale sigaret rookt, hoest de longen uit z'n lijf en vindt het smerig", vervolgt Croes. "Maar dit is een nieuwe vorm van nicotine die niet scherp is in de keel waardoor je blijft roken. Zo raken ze snel en ongemerkt verslaafd." Vapen is trouwens net als gewoon roken slecht voor je gebit.
Jiske Pardieck van de GGD weet dat jongeren vatbaar zijn voor trends. "Ineens was er een heel groot aanbod van vapes, in alle kleuren en smaakjes. En jongeren zijn kwetsbaar, alles wat ze niet kennen vinden ze interessant of zijn ze nieuwsgierig naar. Zeker als het ook nog eens lekker smaakt en versierd is." (tekst gaat verder onder de foto)
Esther Croes, epidemioloog en tabakexpert bij het Trimbos Instituut. (foto: Esther Croes)Daarom zijn alle smaakjes, behalve tabak, sinds 1 januari verboden. Toch zijn ze niet moeilijk te krijgen. Bovendien worden vapes gepromoot door influencers en de tabaksindustrie, stelt Croes. "Dit is echt niet gericht op de zestigjarige roker, maar op de jeugd."
Het verbod mag blijkbaar niet echt baten. Nu wordt vol ingezet op voorlichting en preventie. "We denken mee over het beleid, organiseren een niet-rokenwedstrijd en bieden cursussen aan zodat docenten problemen door vapen op tijd kunnen signaleren." Pardieck is voorstander van een verbod op alle wegwerpvapes. Croes vindt het belangrijk dat scholen het rook- en vapeverbod goed handhaven op het schoolplein en pleit voor strenger handhaven van het verkoopverbod voor smaakjes.
"Maar ook ouders spelen een belangrijke rol in preventie", benadrukt Pardieck. "Zij moeten het goede voorbeeld geven. Denk aan regels opstellen of je kind begeleiden als het niet goed gaat."
GGD NH organiseert komende maand voor het eerst een ouderavond. "Snel ingrijpen is noodzakelijk. Het is razendsnel gegaan. Je hoort zelfs dat er ook op basisscholen in groep 7 en 8 wordt gevapet", stelt Pardieck. "Des te belangrijker om ouders bewust te maken dat het misschien ook al op die leeftijd speelt." (foto: Pexels / Renz Macorol)
