De meningen over de Alkmaarse buurt de 'Vier Vierkanten' waren verdeeld nadat deze in 1978 was voltooid. De één vond de houten huizen van architect Abe Bonnema maar niks, de ander vond ze juist geweldig. En al zijn de woningen wat gehorig, de eigenaren zijn er blij mee en willen dat ze een beschermd stadsgezicht worden. Het college van B&W gaat daar in mee en legt het voorstel voor aan de gemeenteraad.
Aanvankelijk was er in de Vier Vierkanten, de opvallende buurt tussen de Wielingenweg en het Kotterpad, te weinig animo voor de status van beschermd stadsgezicht. Een enquête van de gemeente leverde te weinig respons op. Maar toen hebben een aantal bewoners een petitie opgezet, die wél op voldoende draagvlak wees. Samen met een aantal woningeigenaren zijn regels opgesteld en deze werden door een meerderheid omarmd.
“Het is mooi dat de woningeigenaren zo goed voor hun huizen zorgen en de buurt daardoor nog steeds zo goed bewaard is gebleven na 45 jaar", vindt erfgoedwethouder Anjo van de Ven. "Het zijn dan ook markante huizen – met hun houtskeletbouw. Men noemde het destijds ‘speels’ en ‘interessant’, dat zijn woorden die wat mij betreft nog goed passen bij deze bijzondere woningen van architect Bonnema." (tekst gaat verder onder de foto)
Schetsontwerp van een huizenblok in de Vier Vierkanten. De naam verwijst naar de vier vierkanten rond de vier centrale kolommen. (beeld: Regionaal Archief)De beschermde status biedt woningeigenaren mogelijkheden om subsidie te krijgen voor onderhoud. Daar tegenover staat dat de huizen ook echt goed onderhouden moeten worden, en bovendien mag er maar weinig aan het uiterlijk worden veranderd voor behoud van het karakter van de buurt.
De gemeenteraad neemt halverwege oktober een beslissing over het al dan niet toekennen van de beschermde status aan de Vier Vierkanten. (foto: Ruben Ferwerda)
De historie van de 'Vier Vierkanten'
In 1976 organiseerde het Houtvoorlichtingsinstituut een prijsvraag voor architecten om houtskeletbouw te bevorderen. Toen stonden er in Nederland maar 10.000 huizen met een houten skelet. Er waren ook slechts zes gemeenten die aan de prijsvraag wilden deelnemen.
Gemeente Alkmaar koos het ontwerp 'Vier Vierkanten' van Abe Bonnema, ook bekend van het PEN-dorp. De naam verwijst naar het vloerplan met scheef aan elkaar gelegde vierkanten, en in het midden vier kolommen in een rechthoek. Een kleine knipoog naar de stolpboerderij.
De woningen waren erg in trek omdat ze een korte bouwtijd en lagere prijzen zouden hebben. Bovendien konden kopers subsidie krijgen vanwege de 'experimentele' bouw. De kosten vielen uiteindelijk tegen waardoor meerdere gegadigden afhaakten en er leegstand was. De criteria om een woning te krijgen werden versoepeld, al leidde dat wel tot onvrede onder de mensen die er al een toegewezen hadden gekregen.
Het project was in 1978 voltooid en leidde tot uiteenlopende reacties van mensen uit de omgeving. Veel mensen vonden de huizen niet mooi. Dat terwijl architecten nieuwsgierig langskwamen en ook toeristen.
De Vier Vierkanten is niet ideaal; de huizen zijn vrij gehorig en het aantal parkeerplekken houdt niet over, maar de bewoners zijn er blij mee en er heerst een goed buurtgevoel.
Lees meer over de buurt op regionaalarchiefalkmaar.nl.
