"Kijk oma, wat ik heb gevonden. Dat is van uw moeder", zegt een meisje. "Nee, van mijn moedersmoeder", antwoordt oma. Het is verder stil tijdens de generale repetitie in de grote zaal van Cool kunst en cultuur. "Moet ik hier blijven zitten of loop ik tijdens deze scène weg?", vraagt GerdaLentenHavertong. De Heerhugowaardse theatergroep Featherhair Creations heeft niemand minder dan de Sesamstraat-grootheid gestrikt voor de voorstelling 'Een stem uit het verleden'.
Ze is bekend bij velen. Wereldberoemd in Nederland, zou je kunnen zeggen. De inmiddels 77-jarige GerdaLentenHavertong. "Ja, dat schrijf je aan elkaar", benadrukt ze. "Sinds het overlijden van mijn echtgenoot noem ik me zo. Als eerbetoon aan hem." De actrice zit rustig in de kleedkamer wanneer we haar spreken. "Ik heb een aantal jaar in Alkmaar gewoond. Volgens mij vier jaar. Ik gaf les in Bergen. Dus deze omgeving ken ik goed."
Het stuk - Een stem uit het verleden - is een vertelling over het slavernijverleden. Een meisje, Asha, wil meer weten over de cultuur en geschiedenis van het land van haar voorouders. Oma vertelt Asha over het leven van háár oma Mary. Het verhaal leidt via Mary naar de plantages. Ten tijde van de trans-Atlantische slavernij. Mary was geen tot slaafgemaakte. Ze woonde in een groot huis en werd verliefd. Op een tot slaafgemaakte. (tekst gaat verder onder de foto)
Oma vertelt het verhaal van haar oma.In de zaal staan de acteurs en actrices in een cirkel. "We gaan knallen", zegt Anne Hiddinga. "Toi, toi, toi." Ze is schrijver, regisseur en uitvoerend producent van het toneelstuk. Ondertussen maken de jonge acteurs zich klaar voor de generale repetitie. "Toen ik de rol kreeg vond ik hem niet groot, maar wel onmisbaar. Ik ben een tot slaafgemaakte en word verliefd op Mary", vertelt Themba Smit. "Je gaat met deze voorstelling wel nadenken over hoe erg het is geweest." Ook Noja de Miranda is gespannen, maar bovenal enthousiast. "Ik wist natuurlijk dat de slavernij er was, maar inhoudelijk weet ik nu meer. Vooral over hoe het toen allemaal ging." Acteur Jurre Ridderhof kan dat beamen. "Ik vind het echt een belangrijk onderwerp."
De laatste repetitie begint. Anne Hiddinga kijkt geduldig naar de scènes. Ook de techniek wordt getest. "Het kader mag anderhalve meter naar rechts", zegt Hiddinga. "Dan staan jullie meer in het licht." Ondertussen schuifelen een aantal jonge acteurs wat op. "Ja, zo is het beter. Super!"
Het is een indrukwekkend verhaal. Met de voordrachten van getalenteerde acteurs en de optredens van percussieband Drumboost en gospelkoor G-Roots. "We hebben een goede generale gehad", vertelt actrice Amy Eversdijk. Ook Anne Hiddinga vindt dat. Ondertussen wordt ze overspoeld met vragen. "Waar is mijn kleed?" "Waar kan ik mijn kleding neerleggen?" Hiddinga lacht. "Sorry hoor, het is rumoerig. Want we doen maar één voorstelling." Jammer, vindt ze zelf ook wel. "Maar het is wel een hele bijzondere beleving. Het moet die ene keer goedgaan. Kijk, heel eerlijk, als dit soort voorstellingen uitverkopen had ik het graag tien keer willen doen. Maar goed, op deze manier is het ook sport." (tekst gaat verder onder de foto)
Anne Hiddinga poseert op het podium van de Grote Zaal. De plek waar de verdere dag de acteurs en actrices hun best staan te doen.Hiddinga schreef zelf het verhaal. Het moest over de slavernij gaan, vond ze. "Dat past gewoon heel erg. Het is zo dichtbij nog. Mijn overgrootmoeder heb ik tot mijn veertiende meegemaakt en het zou dan haar moeder zijn die het heeft meegemaakt. 150 jaar is als je het zo bekijkt helemaal niet zolang geleden." Ze trok de stoute schoenen aan en benaderde het management van GerdaLentenHavertong. "Dat was echt wel spannend hoor. Ik kreeg te horen dat Gerda het script eerst wilde lezen. En daarna zouden we bellen. Wel heel spannend natuurlijk. Ze zei in twintig minuten geen slecht woord."
De actrice zelf kan dat volledig beamen. "Ik moet altijd lezen wat ik krijg. Ze wilden me verhalend hebben. Lezend. Alleen het gesprek met mijn kleindochter lees ik niet", vertelt ze. "In principe is het kleur geven aan het verhaal wat je leest. Je vertelt in voorleesvorm de groei van het slavernijverleden. Waar het is begonnen, hoe wreed het was."
GerdaLentenHavertong kan het toneelstuk niet spelen zonder stil te staan bij haar eigen geschiedenis. "Ik denk ook aan mijn voorouders. Ik heb een grootmoeder gehad en die ook weer een grootmoeder had, die slavin was. De verhalen die mijn grootmoeder kon vertellen. Het slijt diept, het snijdt. Het is pijnlijk. Het is zo verdrietig dat het zoveel mensen is overkomen." (tekst gaat verder onder de foto)
Met muziek, dans en spel wordt vertelt over de verboden liefde tussen Mary en tot slaafgemaakte Benjamin.Het is overigens niet toevallig dat de actrice, het gospelkoor en de drumband zijn gevraagd voor de voorstelling. Volgens Hiddinga zit daar een gedachte achter. "Ik vind het belangrijk dat de acteurs goed worden opgeleid en in aanraking komen met professionals. Het is wel meer dan een amateurvereniging. We leren op deze manier ook van professionals. Het is echt vlekkeloos gegaan. Heel prettig om met al deze mensen te werken."
In de kleedkamer maakt de actrice zich klaar om op de foto te gaan. "De oma die ik neerzet heeft dit mooie kostuum aan. Een fosten koto." Ze spelt het voor in het artikel. "Ik had toch nog een portie lippenstift?" Ze kijkt om zich heen. Pakt haar tas erbij. "De kinderen geven kleur. Ik heb met ze gezeten om te kijken wat ze willen vertellen. Niet één naar woord. Ze zijn eerder opbouwend. Deze kinderen hebben mij op een andere manier in verbazing gebracht. Ze hebben mij zo een gevoel van waardering van wat ze hebben en wat ze gaan doen gegeven. Ze zijn er zo vol van." (tekst gaat verder onder de foto)
GerdaLentenHavertong denkt bij de voorstelling ook geregeld aan haar eigen familiegeschiedenis.Na de generale repetitie werd de voorstelling in theater Cool gespeeld. Voor de eerste en dus ook laatste keer.
