Linda de Ridder (37) uit Heerhugowaard heeft tegenwoordig altijd tegenwind: met haar nieuwe elektrische handbike komt ze amper vooruit. Als ze via de gemeente vraagt om een sneller model, krijgt ze te horen dat een nieuwe Europese wet de maximumsnelheid voor handbikes heeft verlaagd, maar dat ligt toch net even anders. Een reconstructie.
Linda lijdt aan MS en moet elke maand voor een infuusbehandeling naar het ziekenhuis. Die behandeling maakt haar erg suf. "Soms ben ik daarna nog dagen moe", vertelt ze. Omdat autorijden daarna te gevaarlijk is, maakt ze de reis met haar elektrische handbike, die ze aan haar rolstoel koppelt. Deze Wmo-voorziening krijgt ze via de gemeente Dijk en Waard.
De vorige handbike van Linda haalde een snelheid van zo'n 25 kilometer per uur. "Maar die stoel was veel te smal en zat niet comfortabel", verklaart ze. Van de gemeente krijgt ze daarom een nieuw, maar compleet ander model. Met een groot nadeel: de nieuwe haalt maar een maximumsnelheid van 15 km/u. De handbike blijkt door de fabrikant te zijn begrensd. "Mijn dochter van tien kan nu gewoon naast me joggen. Fietsers en skaters vliegen me voorbij. Als ik dit vooraf had geweten, was ik hier nooit mee akkoord gegaan."
Ze mailt naar haar Wmo-consulent en vraagt om opheldering. Die legt uit dat er contact is geweest met Medipoint, de leverancier van de handbikes. Er wordt met de vinger naar Brussel gewezen. "De nieuwe Europese wet- en regelgeving stelt vast dat een handbike niet harder meer mag dan 15 km/u. Hier dienen in de toekomst alle leveranciers zich aan te houden", valt te lezen in de mailwisseling. De zogenoemde printplaatjes, die de snelheid van een E-bike of handbike bepalen, worden volgens Medipoint daarom niet meer gemaakt. "Even aan de computer koppelen om de snelheid te verhogen, kan dus niet meer", schrijft de Wmo-consulent.
Van Medipoint krijgt ze twee alternatieve modellen aangeboden, die met een maximale snelheid van 20 km/uur harder gaan dan eigenlijk zou mogen. Linda vindt het maar een vreemd verhaal en googelt zich suf op internet, maar vindt geen informatie over de nieuwe wet.
Ook mediapartner NH Nieuws speurt het web af, maar wordt niet veel wijzer dan Linda. We besluiten het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te benaderen. Daar is het antwoord kort maar krachtig: "Elk Europees land heeft zijn eigen verkeersregels. Er bestaat geen wet waar dit in zou staan."
Een woordvoerder van de Europese Commissie duikt er voor ons in, maar komt met hetzelfde antwoord: "Die nieuwe wet bestaat helemaal niet", zegt ook woordvoerder Anna Wartberger van Mobiliteit en Transport.
Vervolgens kloppen we aan bij het Europees Parlement en komen in contact met Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA). Van 2006 tot 2019 was hij raadslid voor de gemeente Helmond. De situatie van Linda klinkt hem maar al te bekend in de oren. "Als raadslid kreeg ik ook weleens te horen dat iets niet kon of mocht van Brussel. Bij nader onderzoek bleek dat helemaal niet zo te zijn." Of dat actief werd gebruikt om zaken te dwarsbomen of dat dit pure onwetendheid is van bestuurders, wil hij in het midden laten.
Intussen heeft ook de gemeente Dijk en Waard gereageerd. Het zou toch niet gaan om een Europese wet, maar een norm. Een zogenoemde NEN-EN norm. Daarin staan afspraken die marktpartijen onderling vrijwillig maken over de kwaliteit en veiligheid van hun producten, diensten en processen. "Per 2019 is de norm voor de richtsnelheid van 20 km/u verlaagd tot ongeveer 15 km/u. Eind 2022 is deze norm weer bijgesteld en 20 km/u geworden. De voorziening van mevrouw is gefabriceerd in die periode en heeft daarom de begrenzing", is de verklaring van een woordvoerder.
Als we navraag doen bij de politie, blijkt dat binnen de Nederlandse verkeersregels niet te kloppen. "Zolang de handbike niet sneller kan dan 25 km/u, wordt deze wettelijk gezien als (elektrische) fiets. In dat geval gelden dezelfde verkeersregels als voor een fiets. Zodra ze sneller kunnen, worden ze wettelijk gezien als bromfiets."
Bij een E-bike stopt de trapondersteuning bij 25 km/u. Dat is iets anders dan de toegestane snelheid. Wel zijn leveranciers vanwege de EU-norm vrij om zelf de maximumsnelheid te begrenzen. "Bijna alle fabrikanten kiezen ervoor om onder de grens van 25 kilometer te blijven", reageert de politie.
Linda is er inmiddels goed klaar mee. "Ik gebruik die handbike niet alleen voor het ziekenhuis, ook voor de dagelijkse dingetjes zoals boodschappen. Ik moet me ondanks mijn lichamelijke beperking gewoon kunnen verplaatsen, anders laat ik dat ding zelf wel opvoeren", reageert ze opstandig.
Maar dan gaat de telefoon. Het is de directeur van Medipoint, René Martens. Hij reageert verbaasd op de eerdere reacties van zijn bedrijf. "Ik weet niet hoe het verhaal van die Europese wet de wereld in is geholpen. Heel vervelend en irritant", zegt hij verontschuldigend. "We nemen contact op met mevrouw en gaan het voor haar oplossen."
De gebeden van Linda worden verhoord: een week later heeft Medipoint haar handbike opgehaald en voorzien van een ander printplaatje. Twee dagen later rijdt alles weer als een zonnetje, laat ze blij weten. "Zonder dat ik eraan zit, haal ik nu een snelheid van bijna 25 kilometer. Opvoeren is dus niet meer nodig!"
