De gemeenten rondom Alkmaar worden geteisterd door melanoom, een erg agressieve vorm van huidkanker. In de onlangs verschenen kankeratlas kleuren Bergen, Alkmaar en Egmond donkerrood. Voor sommigen zal dit een schokkend beeld zijn, maar voor de experts van het Noordwest Ziekenhuis (NWZ) is dit geen nieuws. Zij staan al jaren in de frontlinie tegen huidkanker in de regio.
Het team dat binnen het NWZ de stroom aan huidkankerpatiënten opvangt, heeft in de afgelopen tien jaar een speciaal systeem ontwikkeld om patiënten met melanoom zo snel en efficiënt mogelijk te kunnen helpen. "Want als je heel veel op je bordje krijgt, dan zal je het goed moeten regelen", aldus dermatoloog Menno Gaastra. De lijnen tussen de artsen worden kort gehouden en er wordt veel overlegd tussen verschillende specialisten, vertelt Anne Bosman, oncologisch chirurg gespecialiseerd in melanomen. "Zodat als er bijvoorbeeld bij iemand in centrum Oosterwal melanoom geconstateerd wordt, diegene meteen bij ons terechtkan en er gelijk een behandelplan klaarligt."
Gea Gooiker begon vier jaar geleden bij het Noordwest Ziekenhuis als oncologisch chirurg en de hoeveelheid van huidkankerpatiënten viel haar meteen op. Dat niet alleen. "Ook de logistiek daaromheen was indrukwekkend om te zien", herinnert ze zich nog.
"Huidkanker is ons zeker niet onbekend", merkt Gaastra op met een licht sarcastische ondertoon. Gaastra is al 24 jaar dermatoloog in het NWZ en één van de grondleggers van het Multidisciplinair Overleg Melanoom, een samenwerking tussen meerdere specialisten om de kwaliteit van de melanoomzorg in de regio omhoog te krikken. "Wij weten al een hele lange tijd dat wij koploper zijn", vult Anne Bosman aan. "Onze hele kliniek hier in het Noordwest is daar dan ook op ingericht."
Een ander voorbeeld van de unieke aanpak van het NWZ zijn de zogenoemde 'combinatiespreekuren' in de polikliniek, legt Bosman uit aan mediapartner NH Nieuws. Dat zijn spreekuren waarbij de dermatoloog en de chirurg samen de patiënt met melanoom ontvangen. "Op die manier hoeven de patiënten niet nodeloos vaak terug te komen naar de kliniek", legt de chirurg uit. Alles is dan in één bezoek geregeld. "Dat hebben we gewoon ontzettend goed geregeld."
De manier waarop het drietal spreekt over hun aanpak van melanoom, wekt de indruk dat het team de situatie compleet onder controle heeft. Maar een blik op de cijfers doet toch anders vermoeden. Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland en melanoom is de snelst groeiende vorm van kanker. "We weten gewoon dat er meer huidkanker gaat komen", aldus Gaastra. Opgebouwde zonneschade op de huid vergaat namelijk niet, legt de expert uit. Met als gevolg dat bij veel ouderen, die jaren onbezorgd hebben liggen bakken in de zon, de klachten nu beginnen op te spelen.
"Gelukkig kunnen we nu heel veel melanomen op tijd opvangen", legt Gaastra uit. Een groei in het aantal diagnoses staat daarom niet meteen gelijk aan meer slachtoffers. "Integendeel, we kunnen in een veel vroeger stadium al ingrijpen."
"Een andere belangrijke factor van de toenemende huidkanker is het zonnebankgebruik", vertelt Gaastra. "Die moeten ze verbieden!", vult Bosman direct aan. Voor de mensen die dagelijks te maken hebben met melanomen en huidkanker zijn de zonnebanken een doorn in het oog. Een keer onder de zonnebank kan, volgens de experts, de kans op een melanoom al verdubbelen. Ga je regelmatig kunstmatig zonnen, dan kan dat zorgen voor 75 procent meer kans op melanoom.
"Heel eerlijk, we hebben echt nog wel wat werk te doen", geeft Gaastra toe. Ondanks alle voorlichtingen en behandelplannen zijn er volgens de artsen nog te veel mensen die 'gewoon niet luisteren'. "Maar ik denk dat de generatie van nu al veel behoedzamer omgaat met de zon en hun huid", merkt Gooiker op. Dat zal volgens de experts uiteindelijk zorgen voor een daling van patiënten, maar dat zal nog jaren duren.
Huidkanker kan in drie soorten voorkomen: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. Hiervan is melanoom de meest agressieve vorm van de drie. Een melanoom is in feite een kwaadaardige moedervlek. Soms verschijnt het uit het niets, maar veel vaker ontstaat een melanoom uit een bestaande moedervlek.
Als een melanoom op tijd herkend en behandeld wordt, is de kans op genezing groot. Zie jij een opvallend plekje op jouw huid? Ga dan altijd naar de huisarts.
