De problemen en kosten voor ondernemers stapelen zich in rap tempo op: de coronasteun moet terugbetaald worden en de loonkosten stijgen door het verhogen van het minimumloon, extreme energieprijzen en de hoge inflatie. Erik Koper, eigenaar van vijf kledingwinkels in Noord-Holland, waaronder twee in Egmond aan Zee, probeert aan alle kanten te bezuinigen. "Ik houd echt mijn hart vast."
Volgens Erik Koper heeft alles tot nu toe nog wel kunnen betalen, maar 'je moet ook kunnen investeren.' Het ontbreekt volgens hem vooral aan steun. "Soms vraag ik mij af; heeft het allemaal nog wel zin? Nu nog wel, maar ik maak me daar oprecht wel zorgen over. Eigenlijk staan we voor de derde keer in de overlevingsstand. Het lijkt een soort verlengstuk van corona." Koper moet noodgedwongen in de kosten snijden. "Het personeel wordt gehalveerd en de verwarming gaat niet meer aan, want dan kan ik de winkel wel gelijk sluiten. Ik houd mijn hart vast. Meer bezuinigen kunnen we niet."
Marieke Ripken, woordvoerder van MKB Nederland, herkent dat veel ondernemers in de problemen komen. "Duidelijk is dat terugbetaling van te veel ontvangen NOW en TVL én de coronaschulden aan de Belastingdienst voor veel ondernemers op een heel slecht moment komt. Ondertussen is het maar de vraag in hoeverre zij compensatie krijgen voor de hoge energieprijzen en komt er minder geld binnen omdat consumenten door de inflatie hand op de knip houden. Ondernemers zien hun kosten fors oplopen door de extreme energieprijzen en de hoge inflatie. Hun kosten voor niet alleen energie, maar bijvoorbeeld ook voor grondstoffen, transport, huur, personeel gaan stevig omhoog. En in de meeste gevallen kunnen ze die kostenstijgingen niet of nauwelijks doorberekenen." Koper vult aan: "Ook kun je verliezen en tekorten niet allemaal zo gemakkelijk 'inhalen'. Mensen gaan niet opeens vijf biefstukken in een restaurant eten."
Volgens Ripken is het moeilijk in te schatten welk percentage ondernemers die enorme opstapeling van kosten uiteindelijk de das om zal doen. "Inretail bijvoorbeeld – de brancheorganisatie van winkels in mode, schoenen en sport – vreest dat flink wat winkels ernstig in de problemen gaan komen dan wel zullen omvallen en dat er ‘gaten’ in de winkelstraten zullen vallen", zo laat ze mediapartner NH Nieuws weten. Erik Koper hoort het vaak in de wandelgangen gaan over faillissementen. "Sommige ondernemers besluiten zelf onder deze omstandigheden te stoppen, juist om te voorkomen dat ze failliet gaan en alles kwijtraken."
Voor energie-intensieve bedrijven komt er een compensatieregeling, waar het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat nu aan werkt. Ripken: "De bedrijven die belastingschulden, NOW en TVL moeten terugbetalen, zullen in de meeste gevallen niet onder de noemer 'energie-intensief' vallen. Afhankelijk van hun verbruik zullen zij mogelijk deels onder het prijsplafond vallen wat er voor burgers komt."
Volgens Ripken is het van belang dat er compensatie komt voor de abrupte en forse verhoging van het wettelijk minimumloon, zoals werkgevers en werknemers vorig jaar hebben opgesteld in hun SER-advies voor de periode van 2021 tot en met 2025. "Het is begrijpelijk en goed dat het kabinet via het minimumloon iets wil doen voor de laagste inkomens, maar meer dan 10 procent in één keer, en juist in deze tijd, is heel fors en ondernemers moeten dat wel kunnen dragen."
Oplopende kostenVanaf 1 oktober 2022 moeten ondernemers hun coronaschuld aan de Belastingdienst terug gaan betalen. Met ingang van 1 januari 2023 gaat het wettelijk minimumloon omhoog met ruim 10 procent, en een jaar later voor veel bedrijven met nóg eens 10 procent.
