Maandagavond leek het zowaar te lukken: een inhoudelijk debat, niet alleen over processen en procedures, maar ook over emotie. Tot tijdens de tweede termijn die laatste de overhand kreeg en zelfs een schorsing noodzakelijk bleek om de gemoederen weer te bedaren. Met een prominent 'passieve rol' voor het Noordhollands Dagblad (NHD), dat in de eerste termijn fors werd aangevallen door meerdere partijen om in de tweede termijn te worden verdedigd door fractievoorzitter Maaike Kardinaal van GroenLinks die de krant omschreef als "de vertegenwoordigers van de vrije pers die zich hier niet kunnen verdedigen."
De reden dat het NHD maandagavond veelvuldig werd genoemd is de publicatie van een artikel waarin fractieassistent Maarten Lankhorst van de ChristenUnie vrij baan krijgt om zijn gevoelens te uiten over OPA, VVD en de Seniorenpartij. Lankhorst lijdt door zijn werk voor defensie aan PTSS en laat de krant weten dat zijn raadswerk emoties oproept die hij sinds zijn uitzending naar Afghanistan niet meer heeft gevoeld. Hij besloot daardoor naar eigen zeggen te stoppen met politiek. Diverse fractievoorziters sluiten daarna in het artikel aan om hún duit in het zakje te doen. OPA Raadslid Jan Hoekzema overweegt na de publicatie van beschuldigingen van racistisch gedrag om aangifte te doen, net als fractievoorzitter Victor Kloos en VVD fractievoorzitter John van der Rhee.
Hoekzema was vanwege vakantie niet aanwezig, maar Kloos en Van der Rhee lieten beiden weten niet af te zien van aangifte. "Dat kan ik niet", legde Van der Rhee uit. "Door dit artikel wordt mijn naam gekoppeld aan rascistisch gedrag. Voor altijd. Als ik niets doe lijk ik me daar bij neer te leggen en dat is niet zo, ik heb dus geen andere keuze. Even leek ChristenUnie fractievoorzitter Ronald van Veen met een emotioneel betoog het tij te kunnen keren: "Doe dan aangifte tegen mij. Ik ben de fractievoorzitter en ik ben verantwoordelijk voor wat er in mijn fractie gebeurt. Ik draag hier dus de verantwoordelijkheid voor."
Van der Rhee uitte daarna zijn waardering voor de poging van Van Veen, het goede gesprek dat er was geweest en de afstand die hij had genomen van de uitspraken van Lankhorst. Toch liet hij weten niet af te zien van aangifte omdat de uitspraken van Lankhorst "voor altijd online staan." De reactie van Van Veen daarna was zeer geëmotioneerd en hij liet weten dat er vanuit OPA ook al eens denigrerende opmerkingen over zijn geloof waren gemaakt. Daarop stoof een boze Victor Kloos naar de interruptiemicrofoon om bewijzen van de aantijgingen te eisen. Een pauze bleek nodig om de gemoederen weer tot bedaren te brengen.
Vlak daarvoor had ook fractievoorzitter Kivilcim Pinar van de Partij voor de Dieren al bij Kloos en Van der Rhee aan aangedrongen om geen aangifte te doen omdat dat dat "een verkeerd signaal" zou afgeven. Volgens hem lag de sleutel van de crisis bij hen door af te zien van de aangifte en op hun initiatief het gesprek met Lankhorst aan te gaan. Van der Rhee liet daarop weten dat dat niets zou veranderen aan de gepubliceerde koppeling tussen zijn naam en de beschuldiging van racistisch gedrag. Pinar deed daarna herhaaldelijk hetzelfde verzoek aan Van der Rhee, waarna die weer ging zitten en burgemeester Schouten het 'gesprek' afkapte.
Maandagavond werd duidelijk hoe verschillend zaken door de fracties worden beleefd. Waar het bij een aantal fracties gaat om de subjectieve beleving en emotie, wees vooral Van der Rhee op de geconstateerde schending van de integriteitscode. Wanneer een raadslid zich binnen of buiten de raadszaal onheus bejegend voelt door een ander raadslid dient daar melding van gemaakt te worden en kan een gesprek worden opgestart. Dat is in dit geval niet gebeurd, er is voor gekozen de gevoelens via de krant naar buiten te brengen. En dat is een ernstige schending van de integriteitscode. Inhoudelijk leken veel fracties zich opvallend genoeg juist daar maar weinig druk om te maken.
De enige hoop die er gloort is dat beide ingediende moties vrijwel unaniem zijn aangenomen. Dat betekent dat er een extern vertrouwenspersoon komt en dat een extern onderzoek opgestart wordt naar naar de relaties binnen de raad en hoe deze verbeterd kunnen worden. Alleen Forum voor Democratie stemde tegen het onderzoek vanwege de (nog onbekende) kosten.
