De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 ingevoerd. Deze wet is een verzameling van in alle wet- en regelgeving omtrent onze leefomgeving, van onder andere milieu-, geluids- en geurnormen tot bestemmingsplannen. Ook de instrumenten van gemeenteraden veranderen op dit vlak, onder andere met betrekking tot burgerparticipatie. Uit onderzoek van de Alkmaarse rekenkamercommissie blijkt de gemeente hierop nog niet helemaal voorbereid.
In plaats van sturing via een structuurvisie en bestemmingsplannen, stelt de gemeenteraad straks de kaders vast in een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan. Er komt meer nadruk op participatie en daarmee verschuift de verantwoordelijkheid voor de leefomgeving ook enigszins naar inwoners.
De rekenkamercommissie onderzocht vier ontwikkelingsprojecten in het ruimtelijk domein om het Alkmaarse participatiebeleid te toetsen: het centrum van Stompetoren, Park de Oude Kwekerij, de Omgevingsvisie en de inbreidingsoperatie in de Van Everdingenstraat.
Hieruit kwamen een aantal leerpunten naar voren met betrekking tot communicatie met samenwerkingspartners en inwoners, en het stellen van kaders en regels. Ook blijken de rollen van de raad, college en ambtenaren niet altijd duidelijk zijn, mede door gebrek aan rolvastheid. De raad is soms teveel burgervertegenwoordiger in plaats van volksvertegenwoordiger. Raadsleden zijn soms te nauw betrokken bij belanghebbenden en dat kan leiden tot micromanagement en moeite om te schakelen tussen algemene (volks) en specifieke (burger) belangen.
De commissie raadt dan ook aan om meer aandacht te besteden aan onderlinge rolverhoudingen, reflectie en leerproces, en om scherpere kaders te stellen voor participatie zowel qua inhoud als proces en om meer aandacht.
Het rapport is op 18 december aangeboden aan de gemeenteraad.
