De Pater Jan Smitschool, het voormalige zusterhuis aan de Dreef 12, de Zwarteweg in Heerhugowaard-Zuid en de ensembles ‘Praalgraf van Brederode, de klok en de grafkelder’ en ‘Watermolen De Veenhuizer met bijbehorend gemaal’ zijn door het college van Heerhugowaard uitgeroepen tot gemeentelijke monumenten. Daarmee komt het totaal op 54. Heerhugowaard heeft ook nog vijf rijksmonumenten en één provinciaal monument.
Cultuurwethouder John Does is blij met het besluit: "Het erfgoed van Heerhugowaard vertelt het verhaal van de ontwikkeling van het Veen, het Meer, de Polder en de Stad. Gemeentelijke monumenten vertellen het verhaal van de Polder. Met name hoe in de droogmakerij dorpen zijn ontstaan. Daar horen deze vijf nieuwe monumenten bij."
Het voormalig zusterhuis van de Franciscanessen aan de Dreef heeft Delftse School kenmerken en is ook van belang vanwege de nog herkenbare typologie van een zusterhuis: de voormalige kapel, de sacristie en de refter (eetzaal). Het interieur, specifiek de vloertegels en de trap, bevat karakteristieken van de Wederopbouwstijl. Onderdeel is ook een mooi glas in lood raam met daarop afgebeeld Franciscus. Er zijn in Heerhugowaard maar weinig gebouwen uit de jaren ’50 met een dergelijke allure.
Het gebouw van de Pater Jan Smitschool is een gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een room-katholieke lagere school uit het eerste kwart van de 20e eeuw, opgetrokken in neogotische stijl en met een nog opmerkelijk gaaf interieur.
De Zwarteweg is niet zomaar meer te vinden op kaarten. Een deel bestaat nog als Groeneweg en als onverharde landweg, met waterlopen aan weerszijden. Met een knik sloot de weg ooit aan op de vroegere Hensbroekerweg, nu de Jan Glijnisweg. Het onverharde deel heeft een dubbelbestemming Cultuurhistorische Waarden in het bestemmingsplan gekregen.
Het Praalgraf van Van Brederode is een rijksmonument en de klok naast de kerk in Veenhuizen een gemeentelijk monument, maar de naastgelegen grafkelder had nog geen monumentale status. De begraafplaats en de resten van de vroegere kerken hebben samen een uitgesproken ensemble- en herinneringswaarde omdat zij elkaar versterken en met elkaar een belangrijk stuk geschiedenis van de gemeente vertellen. De 17e eeuwse watermolen De Veenhuizer aan de Veenhuizerkade is een rijksmonument. Samen met elektrische gemaal uit 1934 is dit ensemble representatief voor de watergeschiedenis van de Veenhuizerpolder.
Heerhugowaard heeft nu 54 gemeentelijke monumenten, vijf rijksmonumenten en één provinciaal monument.
