Alkmaar, 13 mei 2014. Donderdag 15 mei komt het volledig gerestaureerde maquetteschilderij van de Grote Kerk terug in de Alkmaarse moederschoot. Het is omstreeks 1490 -1510, tijdens de bouw van de kerk, geschilderd, door de Meester van Alkmaar en aangevuld door de broer van Jacob Cornelisz. van Oostsanen, Cornelis Buys.

De eigenaar van het schilderij, Stichting Behoud Monumentale Kerken Alkmaar e.o., gaf 10 jaar geleden opdracht om het iconische schilderij te herstellen. De terugkomst van deze ‘verloren zoon’ is een hoogtepunt in de geschiedenis van de Grote Kerk. De ceremoniële onthulling wordt verricht door burgemeester Piet Bruinooge en restaurator Martin Bijl, voorheen hoofd restauratie van het Rijksmuseum.

Maquetteschilderijen werden toentertijd gemaakt als voorbeeld van het nog te bouwen gebouw. Ze zijn zeldzaam en Nederland telt er maar vijf. Opvallend aan het schilderij van de Grote Kerk is dat het geschilderd is toen een deel van de kerk al klaar was. Waarschijnlijk was het bedoeld om fondsen te werven voor de voltooiing van de bouw. De voorstelling is geschilderd op vier houten planken. Voor het afbeelden van de toren is later een langere plank toegevoegd, waardoor het schilderij een opmerkelijke L-vorm kreeg.

Het schilderij is in de restauratieperiode in Alkmaar gebleven; in de kundige handen van restaurator Martin Bijl. Het voormalig hoofd restauratie van het Rijksmuseum had een enorme klus aan het herstel- van het restauratiewerk van zijn voorgangers: provisorisch gestopte kieren, doorstekende spijkerkoppen en schilderwerk afgelakt met een robuuste ‘beschermlaag’. Van enige kleur was weinig meer te zien. Bijl: “Ik heb bij elkaar wel tweeduizend scalpels gebruikt om laag voor laag die dikke koek eraf te halen.” In die 10 jaar heeft Bijl er ook nog veel vrije tijd in gestopt: “Ik wilde graag iets doen voor mijn geboortestad en voelde aan mijn water dat dit iets bijzonders was.”