Hoera, de polder is al 450 jaar droog! Aftrap herdenkingsjaar Leeghwater

Het Hollandse landschap veranderde vier eeuwen geleden drastisch. Niet zoals soms nu door overstromingen, maar juist de andere kant op. En door de mens. Een grote rol hierin speelde Jan Adriaanszoon. Oké, oké, wij kennen hem met Leeghwater erachter, maar zo werd hij 450 jaar geleden niet geboren. Dát hij werd geboren vieren we dit jaar uitbundig. Donderdagmiddag is het jubileumjaar afgetrapt in een goed gevulde Grote Kerk van Schermerhorn.

Bob Kiel is voorzitter van het Projectteam Leeghwater 450 en ontvangt iedereen hartelijk, terwijl achterin de kerk het Eilandspolderkoor zingt. Tussendoor neemt hij even de tijd om uit te leggen waarom alle moeite wordt gedaan. "Het is 450 jaar geleden dat Leeghwater is geboren in De Rijp, en hij heeft een hele belangrijke rol gespeeld in deze regio.

In zijn tijd zijn de Beemster en de Schermer drooggemalen, en het Starnmeer. Leeghwater heeft bovendien het raadhuis van De Rijp ontworpen en stond aan de basis van de uitbreiding van de Grote Kerk van De Rijp. Hij bouwde er ook een sluisje samen met zijn vader. Als je hier rondrijdt in het Land van Leeghwater kom je heel veel dingen tegen waar hij aan meegewerkt heeft." Hij heeft zo zijn stempel op het gebied gedrukt dus.(tekst gaat verder onder de foto)



Zijn vader was timmerman, dus het lag voor de hand dat Jan Adriaanszoon dat ook werd. Maar gefascineerd door molens, ontwikkelde Jan zich tot molenbouwer en hij bedacht verbeteringen waaronder de roterende kap. Zijn ingang naar het grote werk kreeg hij dankzij de duikerklok die hij maakte. Hij viel op bij koopman Dirck van Oss - één van de VOC-oprichters - en die vroeg Jan om de molenwerken te overzien voor de droogmaling van 'De Bemster' in 1612. Dat is wanneer Jan aan de achternaam komt die wij allemaal kennen: Leeghwater. Niet van 'leeg' maar 'laag', al zijn die woorden wellicht verwant.

Daarna volgden De Purmer (1622), De Huygen Waerdt (1625), De Stermeer en De Wormer (1626), De Bylemer Meer (1626) en De Scermer (1635). Leeghwater overzag ook waterbouwkundige werken in het buitenland, tot in Letland. (tekst gaat verder onder de foto)



Bob Kiel betreurt dat de start van de jubileumvieringen niet in de Grote Kerk van De Rijp konden plaatsvinden, maar de Schermerhornse evenknie is ook een prachtige locatie. Het Eilandspolderkoor en Leonie Jansen, een bekende muzikante uit de Beemster, treden op en er is ook een band die meedoet aan de liedjeswedstrijd 'Pompen of verzuipen', één van de vele activiteiten rond 450 jaar Leeghwater.

Naast Kiel nemen ook wethouders Robert te Beest en Mario Hegger van Alkmaar en Purmerend het woord, naast hoogheemraad Klazien Hartog. Zij benadrukken nogmaals de impact die Leeghwater heeft gehad en Klazien Hartog gaat in op actuele uitdagingen zoals landschapsdaling. De wethouders mikken op meer toeristen in het Land van Leeghwater, maar niet zomaar iedereen. "De kwaliteitstoerist, die geïnteresseerd is, die willen we graag hebben hier", zegt Hegger. "En die zijn portemonnee meeneemt!", voegt Te Beest lachend toe.

Het trio heeft de eer om als eersten het glossy jubileumboek 'Leeghwater' in ontvangst te nemen. Not bene uit handen van Jan Adriaanszoon Leeghwater zelf. Dan verschijnen er onverwacht nog twee Leeghwaters. Oei, er kan er natuurlijk maar één de echte zijn. Ze moeten vragen beantwoorden, maar uiteindelijk blijft onduidelijk wie de echte is en wijzen ze alle drie zichzelf aan als winnaar. (tekst gaat verder onder de foto)



Ter afsluiting wordt getoost met 'Leeghwater' Pompe-Bitter, dat al sinds 1608 in De Rijp wordt gemaakt. Na "Leeg!... Water!" te roepen gaat het drankje achterover en kan iedereen gezellig napraten. Streekstad Centraal klampt een blije Leonie Jansen aan. "Een optreden als dit is bijzonder en ook moeilijk". Het is volgens de gelauwerde muzikante altijd weer afwachten hoe het publiek reageert, als het niet speciaal voor jou komt. "Het is een heel apart gevoel en als het dan weer lukt, en mensen reageren van 'oh leuk', dan is het ook écht zo. Ik ben hier heel gelukkig mee."

Jansen kwam in 2012 naar de Beemster en voelde zich er al snel thuis. Ze beseft zich door haar geadopteerde dochter uit Afrika goed hoe bijzonder het eigenlijk is om ver onder zeeniveau te leven. "Toen ze de eerste keer hier kwam, vond ze het doodeng en wilde ze eigenlijk niet beneden slapen. Ik zei 'schat, het is veilig, er kan niks gebeuren, we doen het al 400 jaar zo'. Inmiddels is ze eraan gewend." Jansens genietmomentje is het 's ochtends buiten de krant uit de brievenbus halen, vertelt ze. "Dat is mijn favoriete loopje. Dat mag mijn vriend níet doen. Ja, echt waar! Dan kijk ik om me heen, hoor de scholeksters en ruik het land." (tekst gaat verder onder de foto)



Ook Bob Kiel kijkt erg tevreden terug op de aftrap van 450 jaar Leeghwater. "Een prima aftrap. Ik heb ook alleen maar mensen gesproken die het heel erg leuk vonden. Nou, daar doen we het voor!"

Tot en met eind augustus is er van alles en nog wat te doen in het kader van 450 jaar Leeghwater. Het hele programma en meer zijn te vinden op lw450.nl. Het boek ‘Leeghwater’ is te koop bij diverse VVV'en, de Museummolen in Schermerhorn en het Rijper museum In ’t Houten Huis. Online kopen kan via visitbeemster.nl.