Gedoe over sleuf langs de monumentale eik: “We werken zorgvuldig” versus “Onrechtmatige daad”

Een boom bij het Koekenbier-terrein aan de Kennemerstraatweg in Alkmaar doet het nodige stof opwaaien. De boom - een 125-jarige eik - heeft een monumentale status en moet tijdens en na de bouw van een nieuw appartementencomplex behouden blijven. Natuurvereniging KNNV en de ontwikkelaar vliegen elkaar nu over de eik in de haren.

Vorige week is voorzichtig - en met de hand - een sleuf om de eik heen gegraven om te bepalen waar de wortels van de eik liggen ten opzichte van de beoogde nieuwbouw. En dat leidde tot de nodige boosheid van voorzitter Johan Bos van de KNNV. Hij en de ontwikkelaar spreken elkaar publiekelijk tegen, dus Streekstad Centraal besloot om zelf ook maar eens te gaan graven.

We spraken boomspecialist Niek Vernooij van Bureau Groenadvies Amsterdam al vlak na zijn onderzoek-met-sleuf. Die sleuf loopt precies langs de in de grond geslagen piketpaaltjes die de contouren van het gebouw markeren. Hij wilde toen, vanwege het conflict met de KNNV, alleen kwijt dat hij wortels was tegengekomen. "Maar we wisten al dat die er zitten." (tekst gaat verder onder de foto)



Op de vraag of de oude eik gezond is, antwoordt hij bevestigend. Dat is zeker niet met iedere boom in de Alkmaarderhout zo, zegt hij. "Door de hoge grondwaterstand zijn veel wortelkluiten aan het wegrotten. Het is goed dat het nu weer een maand of wat droog is" Daarna proberen we co-ontwikkelaar Kennemer Haeve te bereiken, maar dat bleek nogal een uitdaging.

En dan noemt Bos via de krant het graven van de sleuf "een onrechtmatige daad" en vergelijkt hij het onderzoek met een schoolklasje dat zomaar in de grond zou graven. Hoofdontwikkelaar Brolan wilde best in overleg, maar Bos weigerde omdat dit toch geen nut zou hebben. Brolan had een herontwerp gemaakt, maar dat staat volgens Bos nog steeds te dichtbij, en de oplossing die KNNV bood - een kleine rotatie - zou volgens Brolan niet mogelijk zijn. (tekst gaat verder onder de foto)



En dan belt directeur Bas Zendveldt van Kennemer Haeve ons toch terug. Hij stelt dat Bos in het NHD onjuistheden verkondigde en bevestigt dat de KNNV-voorzitter niet in gesprek wilde. "We zijn in gesprek met de gemeente Alkmaar. Verder willen we ons wijselijk van verdere berichtgeving onthouden. Je kan beter over een maand of zo terugbellen voor een update."

We vragen vervolgens Johan Bos of het niet wat scheef is om een boomspecialist te vergelijken met een schoolklasje. "Nee hoor", reageert hij stellig. "Het principe is hetzelfde. Je mag gewoon niet zomaar wortels van een boom blootleggen. Daar zijn regels voor, en de rechter heeft bepaald dat die boom moet blijven staan. En ze groeven nog buiten het hek ook! Je beschadigt de haarwortels, dat kan voor grotere problemen zorgen."

"Deze eik is 125 jaar, het is nog een jonge boom, een puber", stelt Bos. "Bomen kunnen 300, 400 jaar oud worden. De boom is hoog opgewerkt en zal de komende decennia in de breedte uitgroeien. In het aangepaste plan staat het gebouw nog steeds veel te dicht op de boom. Zo moet 30 procent van de wortels weggehaald worden. Komt er nog bemaling bij vanwege de parkeergarage. De boom gaat dat niet redden." (tekst gaat verder onder de foto)



Bos bekent wel dat hij niet had gezien dat de sleuf pal langs piketpaaltjes ligt en dus zeer waarschijnlijk in privégrond, ongeacht van waar het hek precies staat. "Daar heb ik eerlijk gezegd niet zo op gelet. Maar het blijft een principezaak. Het wortelstelsel is zo groot als de boom erboven en haarwortels zie je niet zomaar."

Voor de KNNV-voorzitter is het simpel: draai het ontwerp nou gewoon een stukje, dan is er niks aan de hand. Maar dat kan volgens Brolan en Kennemer Haeve niet, zegt hij. "Zonder argumenten. Nou dan heeft het geen zin om te praten." Bovendien vindt hij dat het eigenlijk een zaak voor de gemeente is. Die moet waken over bomen, die het zelf aangewezen heeft als monumentaal. "Die komt zijn zorgplicht niet na. Maar het is een onrechtmatige daad, en daar blijven we bij."

Bos wil nog benadrukken dat hij niks tegen het ontwerp zelf heeft. "Het plan ziet er prachtig uit. Nu is het een lelijk gat daar, dat vinden wij ook. Het is beter als het project op gang kan komen. Maar dit draait ook om precedentwerking hè", waarschuwt hij. Valt er één monumentale boom, volgen er wellicht meer. (tekst gaat verder onder de foto)



Het gesprek met Bos roept nieuwe vragen op, dus bellen we boomspecialist Niek Vernooij. Hij bevestigt dat 30 procent van het wortelstelsel weg zou gaan, maar... met het oude ontwerp. "De sleuf was om te bepalen hoeveel dat zou zijn met het nieuwe ontwerp."

"Het KNNV is terecht bezorgd dat schade niet direct merkbaar is. Het kan soms vijf tot tien jaar duren voordat je de effecten gaat zien. Maar het graven van een sleuf is een aanvaarde onderzoeksmethode." Vernooij licht toe dat er ook voor onderzoek op openbaar terrein in principe geen vergunning wordt aangevraagd, tenzij de verkeersveiligheid in het geding komt. "We werken zorgvuldig en het onderzoek is immers in het belang van de boom."

"In tegenstelling tot wat KNNV zegt, lopen bomen geen echte schade op. Anders gooi je het kind met het badwater weg. ", stelt de boomspecialist. "Ja, soms moet je wel wortels doorhalen, maar dat doen we niet met belangrijke wortels. Sowieso vervangt een boom ieder jaar 30 procent van zijn wortels. Als je een deeltje weggraaft, kan dat dus geen kwaad. Er is geen sprake van een onrechtmatige daad."