Donderdag heeft de Alkmaar coalitie van GroenLinks, BAS, PvdA, Leefbaar Alkmaar, CDA, SP en ChristenUnie haar coalitieakkoord formeel overhandigd aan burgemeester Anja Schouten. Na de overhandiging kregen de andere partijen gelegenheid om hun inzichten te geven. Zij zagen positieve punten, maar hadden ook kritiek. Steevast terugkerend thema was het gebrek aan financiële onderbouwing en de vrees voor hogere lasten.
Tijdens de bespreking van de Kadernota 2023-2026 van het vorige college leken fractievoorzitters Victor Kloos (OPA) en John van der Rhee (VVD) al wat speldenprikjes uit te delen. Ze prezen de financiële huishouding en riepen de nieuwe coalitie op om er een goed voorbeeld aan te nemen, zonder de lasten te verhogen voor de inwoners.
D66-fractievoorzitter Simone Meijnen kreeg als eerste het woord. "De manier waarop deze coalitie tot stand is gekomen, is lelijk, kwalijk en had niet gehoeven. Helaas gebaseerd op opportunisme, en dat straalt het coalitieakkoord nu ook uit". D66 ziet geweldige punten en veel ambities, maar niet veel concrete plannen. Daarnaast miste volgens Meijnen een planning voor voorgenomen onderzoeken en misten er prijskaartjes. "En in de laatste zin komt de aap dan toch uit de mouw. Er zal gekeken worden naar de hoogte van de gemeentelijke lasten als het geld op is, dus de rekening wordt uiteindelijk bij de bewoners van Alkmaar neergelegd."
GroenLinks-fractievoorzitter Maaike Kardinaal had wat betreft de planning even daarvoor al wel aangegeven dat er van het najaar een concreet uitvoeringsprogramma en financieel passende invulling zal worden geleverd.
OPA-fractievoorzitter Victor Kloos sprak van "erg Haagse taal" in het coalitieakkoord. "De hele wereld wordt erbij gehaald en specifiek Alkmaar moet je echt zoeken. Alkmaar ís geen Den Haag". Daarnaast zag hij wel veel voorgenomen investeringen, maar niet voor de Wmo, de lokale economie, de binnenstad en veiligheid. En toch vreest ook OPA voor lastenverhoging. De fractievoorzitter hekelde vervolgens de totstandkoming van de coalitie en sprak van de "meest rode coalitie sinds de Tweede Wereldoorlog", met een "bloedrood college". Kloos beloofde harde oppositie voor toevoeging van andere kleuren.
Maya Bolte deelde tijdens de avond overigens de uitslag van een kieswijzer uit, waarin het erg meeviel met hoe links of rood de coalitie is.
VVD-fractievoorzitter John van der Rhee betreurde nog maar eens dat de coalitie tegen een kennismakingsgesprek met de kandidaat-wethouders stemde. Hij bekritiseerde vervolgens ook het gemis aan getallen en dekking. Verder zag hij onder andere gebreken in de plannen voor bereikbaarheid en een autovrije binnenstad, en teveel focus op preventie versus handhaving.
Kardinaal verweerde zich door punten te noemen waarin geïnvesteerd wordt, met inspraak van inwoners, voordat PvdD-fractievoorzitter Kıvılcım Pınar het woord nam. Hij vindt de plannen ambitieus, met 37 pagina's, 22 meer dan het vorige akkoord, maar hij was blij dat er meer aandacht is voor natuur en duurzaamheid, en ook meer dan de huidige eis van 30 procent sociale huur. Maar hij heeft wel het idee dat bepaalde grote onderwerpen blijven liggen "om op niemands tenen te gaan staan in de coalitiepartijen zelf", over met name verduurzaming en landbouw. "Al met al is het een gematigd positief verhaal."
SPA-fractievoorzitter Arie Epskamp vindt de huidige coalitie te links, ten opzichte van de stem van de Alkmaarders en sprak zijn ongenoegen uit over het coalitievormingsproces. Wat betreft het akkoord zag hij goede punten maar ook punten van kritiek, waaronder onderdelen van het parkeerbeleid en ook weer het gemis aan financiële dekking. "Het maakt dit coalitieakkoord tot een tandeloze tijger". En Epskamp beseft zich dat bij ieder coalitiepartijen water bij de wijn moeten doen, "maar hier gaat een hele emmer in."
Tot slot kwam FvD-fractievoorzitter Jelle Wittebrood aan het woord. Hij blikte even terug op de coalitievorming. "Als nieuwe partij was het best wel gek om dit mee te maken. We hebben van tevoren afspraken gedaan, nou die bleken weinig waard. Partijen namen de macht over, er is van alles gebeurd. Elke partij had gezegd 'we willen een programma dat breed gedragen wordt', dus met linkse partijen, met middenpartijen en met rechtse partijen, en het wordt uiteindelijk een akkoord met alleen maar linkse partijen. Best wel bijzonder, maar blijkbaar gaat het zo hier". Wat betreft de plannen zag Wittebrood goede punten zoals het idee voor een referendum en bereikbaarheid van de gemeente, maar ook hij voorzag hogere lasten.
