De samenleving is de traditionele politieke instituties voorbij gesneld, vindt Bert Blase, burgemeester van Heerhugowaard en mede-oprichter van Code Oranje. Donderdag publiceert hij zijn inzichten daarover in zijn boek 'Opstand in de Polder'. “Kijk naar de Belastingdienst, kijk naar de mijnschade in Groningen. De regels staan centraal en niet de oplossing. Dat leidt terecht tot ‘opstand in de polder'.”

Het boek van Blase is een helder manifest over hoe en waarom de Nederlandse democratie uit het slop getrokken moet worden. Want dat de ‘oude democratie’ zijn langste tijd gehad heeft, staat voor Blase al jaren als een paal boven water. ‘Opstand in de polder’ kan daarom ook gezien worden als de geboortepapieren van zijn ‘kindje’ Code Oranje, die onder aanvoering van lijsttrekker én Ombudspoliticus Richard de Mos meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen.

“Code Oranje moet een volks onderwerp zijn. Van Buitenhof op zondag en de boardrooms hoeven wij het niet te verwachten”, zegt Blase in een interview in Binnenlands Bestuur. “Je wilt dat de samenleving aan de keukentafel en in de voetbalkantine wordt besproken. Richard de Mos kan die mensen bereiken.”

In 2018 stapte Bert Blase uit de PvdA en werkte hij aan de oprichting van Code Oranje. “Onze leefwereld is radicaal veranderd, maar het politieke stelsel is hetzelfde gebleven. Burgers hebben recht op een democratie die aansluit bij hun manier van leven, op hún maat. Partijpolitiek is passé. Je ziet overal om je heen dat mensen daardoor het vertrouwen in de politiek en de instituties verliezen”, verklaart Blase zijn motivatie om te bouwen aan een ‘democratie 3.0’, zoals hij dat noemt.

Die nieuwe democratie draait het beste door politiek van onderop. “En daarvoor hoeft geen wet te worden veranderd. Werken met wisselende meerderheden, allerlei vormen van volksraadpleging en het loslaten van de begrippen coalitie en oppositie kunnen we nu al inrichten”, aldus Blase die uitlegt dat in ‘zijn’ gemeente Heerhugowaard al op deze manier gewerkt wordt.

“Dat werkt veel beter dan een gestold coalitieakkoord. Iedereen in de raad kan meedoen, ook de kleinere partijen. Wat doet de oude politiek? Die vindt het problematisch en roept dat versnippering besturen onmogelijk maakt. Maar het is alleen onbestuurbaar als je in die oude formules blijft denken. Versnippering is een zegen als je er op een nieuwe manier naar kijkt. Bestuur van onderop en met de menselijke maat.”

Richard de Mos als lijsttrekker is voor Blase een gouden greep. “Wij solliciteerden vorig jaar allebei openlijk naar het burgemeesterschap van Den Haag. We zaten op dezelfde lijn. De burgemeester behoort niet uit een achterkamertje getoverd te worden. Ik had hem in 2019 al gevraagd om lijsttrekker te worden voor de provinciale verkiezingen in Zuid-Holland. Hij was toen nog maar net wethouder in Den Haag. Het kwam te vroeg voor hem.”

Na de invallen van de Rijksrecherche en de aantijgingen aan het adres van De Mos door het Openbaar Ministerie, bleef Blase achter hem staan. “Je kunt wat mij betreft nog steeds Code Oranje aanvoeren, zei ik tegen Richard. Ik zie niet welke wet de Mos heeft overtreden. Er is geen enkele grond”, zegt Blase die benadrukt dat goede wethouders net als De Mos Ombudspolitiek bedrijven. “Actief en oplossingsgericht mét de samenleving, achterban of niet.”

Het boek, volledig genaamd ‘Opstand in de polder. Op weg naar een nieuwe democratie’, verschijnt op 4 februari. Meer op binnenlandsbestuur.nl/boek/BertBlase. (foto: Binnenlands Bestuur)